‘Bouw!, onder de loep genomen’
Ewald Vervaet, 21 januari 2021

Laden van het artikel
Bouw! is het leesprogramma van Aryan van der Leij.
   U kunt Vervaet artikel over Bouw! hier laden.  

Samenvatting
Inleiding
Stel, Nel kan NEL, MAMA en PAPA schrijven. Met haar letters kan men dan het woord PEN vormen. In verband met het vlotte lezen van een tekst is de enige houdbare reactie hierop ‘Pen’: het onmiddellijke lezen. De drie prevormen zijn:

* het lezen van PEN als ‘P, e, n’: het loutere hakken van de kleuter;
* het lezen van PEN als ‘P, e, n; pret’ (of ‘mep’, ‘hen’, ‘pan’ en dergelijke): het hakken-en-gissen van de kleuter;
* het lezen van PEN als ‘P, e, n; pen’: het hakken-en-plakken van het jong schoolkind.

Na enkele maanden verkort het hakkende-en-plakkende lezen zich tot het onmiddellijke lezen van PEN als ‘Pen’ van het jonge schoolkind.

1  De loep waar Bouw! onder genomen gaat worden
Er zijn vier punten in het geding: psychologisch fasen of niet (§1.1), inferentiële statistiek of niet (§1.2), psychometrie of niet (§1.3) en training van niet-leesrijpe kinderen of niet (§1.4).

1.1  Ontwikkelingsfasen of niet?
Ontdekkend Leren Lezen (OLL) heeft een wetenschappelijke grondslag omdat er houdbare kennis voor opmerkelijke leesverschijnselen in wordt toegepast.
   Bouw! heeft geen wetenschappelijke grondslag omdat er geen houdbare kennis voor opmerkelijke leesverschijnselen in wordt toegepast.

1.2  De inferentiële statistiek levert schijnfeiten op
De inferentiële statistiek (gemiddeldes, afwijkingen van gemiddeldes, correlatiecoëfficiënten en dergelijke) vat kindkarakteristieken ten onrechte op als afwijkingen van gemiddeldes en wist hun ontwikkeling, ook die van het lezen, ten onrechte bij voorbaat uit. Haar toch op kinderen aanwenden levert dus schijnfeiten op, precies zoals je je omgeving door figuurglas anders waarneemt dan zoals ze is.
   In OLL is niet met de inferentiële statistiek gewerkt.

1.3  Tests en andere psychometrische instrumenten leveren schijnfeiten op
De uitkomsten van tests en andere psychometrische instrumenten kunnen getalsmatige en rekenkundige feiten zijn (als er geen rekenfout is gemaakt), maar zijn psychologische en/of opvoedkundige en/of onderwijskundige schijnfeiten.
   In OLL is niet met psychometrische instrumenten gewerkt.

1.4  Trainen van niet-rijpe kinderen leveren schijnfeiten op
Omdat trainingen relevante feiten en overwegingen niet meenemen, leveren trainingsresultaten geen ontwikkelings- en onderwijsfeiten op, maar ontwikkelings- en onderwijsschijnfeiten. Door de trainingsbril ziet men vorderingen en redenen achter die vorderingen, die er in werkelijkheid niet zijn.
   In OLL wordt een (deel van een) werkboek pas aangeboden als het kind rijp is voor de inhoud. Een niet-rijp kind wordt dus per definitie niet getraind in iets waar het niet aan toe is.

1.5  De papieren werkelijkheid van Bouw!
Bouw! heeft geen wetenschappelijke grondslag omdat het geen toepassing is van een feitelijk aangetoonde theorie over alle bekende leesverschijnselen (§1.1) en stoelt in drie opzichten, namelijk inferentieel-statistische, psychometrische en trainingsmatige, op ontwikkelingspsychologische en/of opvoedkundige en/of onderwijskundige schijnfeiten (§1.2-4). In deze vier opzichten beschrijft Bouw! dus een papieren werkelijkheid.

2  Bijzonderheden van Bouw!
In §1 is als het ware een loep samengesteld. Door die loep bekijken we vijf publicaties over Bouw!: 

* Boek van Aryan van der Leij: Leesproblemen en dyslexie (2013).
* Vraaggesprek met Haytske Zijlstra (bij Van der Leij gepromoveerd): ‘Dyslexie terugdringen door: “Lezen, lezen en nog eens lezen…”’ (2016).
* Artikel van Zijlstra en Van der Leij: ‘Begin vroeg met de strijd tegen leesproblemen’ (2016).
* Artikel van Van der Leij, Marleen Korf (docente en projectleidster bij de uitgever van Bouw!) en Zijlstra: ‘Het voorkomen van laaggeletterdheid en dyslexie met behulp van Bouw!’ (2016).
* Handleiding Bouw! (januari 2020).

De papieren werkelijkheid van Bouw! (§1.5) komt steeds duidelijk tot uiting.

3  Opmerking van 23 september 2020
In het licht van §1-2 handhaaft Vervaet zijn opmerking van 23 september 2020.
   Beeldend: Van der Leij noemt Bouw! goud; Vervaet toont aan dat het klatergoud is.

—————————————————————————————

Laatste bewerking van deze webpagina: 31 januari 2021