Aan mevrouw dr. A. Smits en mevrouw dr. E. van Koeven
Amsterdam, 30 maart 2017,
betreft:
uw reactie van 20 maart op Vervaets reactie van 29 januari
Geachte mevrouw Smits,
Geachte mevrouw Van Koeven,
Vervaet heeft een reactie geschreven op uw reactie van 20 maart. Zie de bijlage.
Van onze kant hebben we twee reacties.
Weerklank van Vervaets theorieën
In uw slotalinea schrijft u: “Het is denkbaar dat Vervaets theorieën zoveel weerklank vinden omdat kleuterleerkrachten moeite hebben met de batterij aan toetsen die op kleuters worden afgevuurd of met de methodes die in de kleutergroepen worden gebruikt. Het leren van letters is daar wellicht het symbool voor geworden. En het is ook zeker zo dat letters leren nogal eens te schools wordt aangeboden.”
Het is inderdaad opmerkelijk dat Vervaets theorieën zoveel weerklank vinden. U vermoedt dat dit komt omdat kleuterleerkrachten moeite hebben met de batterij aan toetsen die op kleuters worden afgevuurd of met het te schools aanbieden van het letters leren.
Wij vermoeden dat Vervaets werk bij kleuterleerkrachten veel weerklank vindt omdat het in theoretisch opzicht twee zaken onderbouwt:
- hun ervaring dat allerlei stof te vroeg moet worden aangeboden;
- hun intuïtief aangevoelde afwijzen van tests1.
Ons vermoeden achten we feitelijk houdbaar vanwege het zwartboek Kleuters in de knel! (www.wsk-kleuteronderwijs.nl/wp-content/uploads/2013/04/Zwartboek-Kleuters-in-de-knel-april-2013-LR.pdf) en de Monitoruitzending van 2016 (www.npo.nl/de-monitor/21-02-2016/KN_1676827).
Het wetenschappelijke proces
Dan het wetenschappelijke proces. In het bovenstaande vertonen u en wij verklaargedrag: bij een opmerkelijk verschijnsel wordt een vermoeden opgeworpen om dat opmerkelijke verschijnsel te begrijpen; er wordt nagegaan of dat vermoeden feitelijk houdbaar is; en een houdbaar vermoeden kan succesvol worden toegepast. Zo gaat het in de wetenschap en zo is ook Vervaet zelf te werk gegaan (Vervaet, Basisonderwijs zonder basis, p.64v, p.173-202):
- Er is een opmerkelijk verschijnsel; Bo van 5;4, die de letters S, T, O en K kent, leest STOK als ‘S, t, o, k’: ze hakt slechts, maar plakt niet.
- Om dat opmerkelijke verschijnsel te begrijpen werpt Vervaet een vermoeden op; ‘Bo beschikt op het ontwikkelingsdomein “lezen” over onomkeerbare abstract-logische verbanden’ en kan daarom wel hakken maar niet plakken.
- Vervaet trekt dat vermoeden na met nieuwe feiten; dat de kleuter over onomkeerbare abstract-logische verbanden beschikt is in honderden onderzoekingen van Piaget en anderen (onder wie Vervaet) aangetoond. Bij Bo is dat ook aangetoond.
Dit feitelijk houdbaar gebleken vermoeden kan worden toegepast; in Vervaets en Van Dijks ‘Klank- en vormspel’ krijgen kleuters geen onderwijs, ook niet speels, in letters, maar voorwaardenscheppend leesonderwijs (zie stichtinghistos.nl/ontdekkend-leren-lezen/klank-en-vormspel), en pas als het kind over omkeerbare abstract-logische verbanden beschikt kan het leren lezen; in Vervaets leeslijn ‘Zo ontdek ik het lezen!’ (zie stichtinghistos.nl/ontdekkend-leren-lezen/zo-ontdek-ik-het-lezen-deel-1).
Vervaet heeft in zijn boek ‘Basisonderwijs zonder basis’ aangetoond dat verklaargedrag ontbreekt:
- In het ontstaan van de basisschool (hoofdstuk 2),
- In het begrip ‘zone van de naaste ontwikkeling’ (hoofdstukken 3-5),
- In trainingsstudies (hoofdstukken 6 en 9) en
- In onderwijstests (hoofdstuk 8).
We nodigen u graag uit om zijn argumentatie te weerleggen dan wel uw bijval met zijn conclusies te betuigen indien u niet meent dat u in dat weerleggen niet slaagt.
Met vriendelijke groeten,
Rob Kooijman,
secretaris Stichting Histos
cc: kerngroep WSK
Noot
1. De reden is dat ze in de praktijk niets aan afwijkingen van gemiddeldes hebben, en dat is wat al die testen produceren. Vervaets schrijf- en leesproef daarentegen toetsen kinderen individueel: kinderen hebben een bepaald psychologisch vermogen of niet en daar heeft men wel wat aan omdat een niet-leesrijp kind optimaal voorwaardenscheppend pre-leesonderwijs kan doen, namelijk in de vorm van klank- en vormspelen, en een leesrijp kind kan leren lezen.
= = = = =
Bovenstaande reactie was aangehecht bij deze e-brief:
Geachte mevrouw Smits,
Geachte mevrouw Van Koeven,
We hebben kennisgenomen van uw stuk ‘(Letter)rijk kleuteronderwijs’ van 20 maart. Zowel Stichting Histos als Vervaet heeft er een reactie op. Zie de bijlagen. Deze reacties staan op de Histos-webpagina’s stichtinghistos.nl/reactie-
We nodigen u uit in uw reactie(s) daarnaar te verwijzen, omdat een wetenschappelijke discussie openbaar is.
Met vriendelijke groeten,
Rob Kooijman
secretaris Stichting Histos